Soorten bronnen die u op Archiefbank Vlaamse Ardennen terugvindt: 

Oud Archief

Parochieregisters:

In de parochieregisters of doop-, trouw- en begraafboeken noteerden priesters de dopen, huwelijken en begrafenissen van hun parochianen. Dit was, voor de dopen en huwelijken, verplicht vanaf de afkondiging van de decreten van het Concilie van Trente. Het bijhouden van begraafakten werd vermoedelijk pas in de zeventiende eeuw verplicht. Uiteindelijk schaften de Fransen in 1796 het systeem af en was het voortaan een taak van de gemeenten om geboorten, huwelijken en overlijdens te registreren. Het huidige systeem van de burgerlijke stand was geboren. Priesters bleven de parochieregisters echter op eigen initiatief verder aanvullen. Binnen de stadskern van Oudenaarde waren twee parochies namelijk Sint-Walburga en Onze-Lieve-Vrouw van Pamele waarvan de parochieregisters (1582-1795) hier online worden aangeboden.

Staten van goed:

De stad Oudenaarde bezat twee schepenbanken: de schepenen en de oppervoogden. De eerste schepenbank sprak recht in civiele en criminele zaken en had bestuurlijke bevoegdheden. De schepenbank van de oppervoogden waren verantwoordelijk voor inventarisatie van de sterfhuizen van de poorters van Oudenaarde, onafgezien van hun woonplaats. De staten van goed zijn hiervan de schriftelijke neerslag met boedelbeschrijvingen en verdeling van de goederen. Er bestaan een reeks registers (1378-1794) en een reeks minuten (1448-1790). De registers tot 1500 werden per volume alfabetisch geïndexeerd door Paul Van Butsele. Vanaf 1500 tot 1794 hebben Carlos Aelvoet en André Lafort het geheel alfabetisch op naam geordend.  Alle registers samen vormen dit een substantieel aandeel van het oud archief van de stad Oudenaarde. Het biedt de genealoog de mogelijkheid om meer inzicht te krijgen in de leefwereld van zijn voorouders in het ancien regime.

Poorterij:

In het ancien regime had niet elke inwoner van Oudenaarde en Pamele dezelfde rechten. Enkel degenen die poorter waren, hadden alle rechten: lid kunnen worden van een gilde, geen tol hoeven te betalen, rechtszaken kunnen aanspannen, recht op bescherming, bestuurlijke ambten kunnen waarnemen … Er waren verschillende manieren om het poorterschap te verwerven, met als voornaamste: door geboorte, huwelijk, een bepaalde tijd in een stad wonen (verzitten), als gift en door aankoop.

De poortersboeken van Oudenaarde zijn meerdere registers die een periode omvatten van 1288 tot 1795 en werden door Vlaanderen in 2011 erkend als Vlaams Topstuk. Hiervan werd het oudste poortersboek (1288-1550) gedigitaliseerd. Voor de gebruiker zal het verwarrend voorkomen aangezien het register heterogeen is samengesteld in de 19^de eeuw zonder aandacht voor chronologie en een opeenvolgende foliëring. Tevens staan de poorters van geboorte (oirie), verzitten en door gift door elkaar.

Kroniek De Rantere:

Bartolomeus De Rantere (1775-1831) was de eerste stadsarchivaris van Oudenaarde. Bij zijn aanstelling in 1828 kreeg hij de opdracht van het stadsbestuur om het rijke historische archief van de stad te inventariseren. De Rantere zijn naam kent echter een grotere weerklank in de geschiedenis van stad door het zogenaamde ‘handschrift De Rantere’. Het is een stadskroniek die start in 621 en loopt tot het overlijden van de auteur in 1831. De historische waarde van het handschrift ligt in het feit dat De Rantere een compilatie maakt van oudere kronieken – waarvan er een aantal zijn verloren gegaan – en bestaand archivalisch materiaal. Voor de periode 1787 tot 1831 schrijft hij de gebeurtenissen neer als ooggetuige.

 

Modern archief

Oorlogsaffiches:

Tekstaffiches vormden het communicatiemiddel bij uitstek ten tijde van de Eerste Wereldoorlog. Op het moment dat de Duitse vijand het land binnentrad, werd de pers immers meteen sterk aan banden gelegd. Communicatie met de bevolking verliep vanaf dat moment tot de bevrijding van de stad ruim vier jaar later hoofdzakelijk via affiches. De affiches schetsen duidelijk het reilen en zeilen binnen de stad en geven een sterk beeld van het gedrag dat de bezetter van de bevolking verwachtte. Ook executies werden achteraf via aanplakbrieven kenbaar gemaakt. De oorlogsaffiches van Oudenaarde en Ronse uit de Eerste Wereldoorlog werden door het stadsarchief Gent gescand in het kader van het door Vlaanderen gesubsidieerd cultureel erfgoedproject ‘Met de rug tegen de muur’ (2013-2016).

Burgerlijke Stand:

Tot het einde van de 18^e eeuw werden alle geboorten, huwelijken en overlijdens in de parochieregisters neergepend. In 1796 kwam hier verandering in. Onder het Frans bewind werden de registers van Burgerlijke Stand ingevoerd in onze gewesten. Hier staan de geboorteakten, huwelijksakten en overlijdensakten in opgeschreven. Elk register werd in tweevouw opgesteld, één exemplaar voor de gemeente of stad zelf en het andere voor de rechtbank van eerste aanleg. Deze laatste draagt de registers ouder dan 100 jaar ouder over aan het Rijksarchief België. In 2019 kwam er een einde aan de papieren registers van Burgerlijke Stand (in tweevoud) na de invoering van DABS (Databank voor de Akten van Burgerlijke Stand) waar alle akten digitaal en in één register worden bijgehouden door de Federale overheid.

Inhoud

Voor iedereen die aan genealogisch onderzoek wil doen of hun stamboom wil opmaken, zijn de registers van Burgerlijke Stand hun voornaamste bron. Aan de hand van de informatie in de akten, kan een stamboom gereconstrueerd worden. Zo bevat een geboorteakte de naam van het kind en de geboortedatum, maar ook de namen van de ouders, hun leeftijd, hun beroep, hun woonplaats en soms ook hun geboorteplaats. Ook het adres van de ouders kan in de akte vermeld staan. Dit maakt het mogelijk om elke keer een generatie verder terug te gaan in de tijd.

Huwelijksakten bevatten naast de namen, beroepen, geboortedata en -plaatsen van het echtpaar ook de namen en soms ook de geboorteplaatsen, geboortedata en mogelijke overlijdensdata van hun ouders en de getuigen.

Overlijdensakten bevatten hoofdzakelijk de bovenstaande informatie, aangevuld door informatie van de mogelijke huwelijkspartner.

Naast de registers van Burgerlijke Stand van Geraardsbergen zijn ook die van haar deelgemeenten terug te vinden via deze tool. De deelgemeenten zijn: Overboelare, Zarlardinge, Goeferdinge, Nederboelare, Schendelbeke, Ophasselt, Smeerebbe-Vloerzegem, Idegem, Zandbergen, Nieuwenhove, Waarbeke, Grimminge, Onkerzele, Moerbeke en Viane.

De stad Oudenaarde beschikt over de registers van Oudenaarde en haar deelgemeenten, namelijk: Eine, Ename, Bevere, Nederename, Mater, Edelare, Leupegem, Welden, Volkegem, Heurne, Melden en Mullem.

De stad Ronse heeft geen deelgemeenten en beschikt enkel over de registers van de stad.

Raadpleegbaarheid

Niet alle akten van Burgerlijke Stand zijn openbaar. Volgens de wet van 21 december 2018 en het Koninklijk Besluit van 17 maart 2021 gelden de volgende regels voor openbaarheid:

• Geboorteakten: na 100 jaar
• Huwelijksakten: na 75 jaar
• Overlijdensakten: na 50 jaar

De niet-openbare akten zijn onder bepaalde voorwaarden raadpleegbaar. Deze voorwaarden zijn terug te vinden in het Koninklijk Besluit van 17 maart 2021.

Kranten:

Stadsarchief Ronse beheert een omvangrijke collectie kranten die het heeft geërfd van het voormalige Rijksarchief Ronse en de Stadsbibliotheek Ronse. Een overzicht van de aanwezige titels en nummers is te vinden via www.krantencatalogus.be .  De hoeveelheid en verscheidenheid van de Ronsese kranten getuigt van de grote journalistieke bedrijvigheid in de stad, zeker in de 19^de eeuw. Het eerste weekblad dat in Ronse verscheen was de katholieke “L’Echo de Renaix” op 20 juni 1841. De liberale pers stak twee maanden na de katholieke van wal: op 15 augustus 1841 verscheen het eerste nummer van “l’Espoir”. Vanaf 1899 werd ook een socialistisch weekblad in de stad gedrukt: de “Verbroedering”.

Sinds kort wordt ook ingezet op het digitaliseren van deze oude kranten. In Archiefbank Vlaamse Ardennen vindt u alvast de gedigitaliseerde versie van “La Renaisienne”, een franstalig liberaal weekblad (soms met nederlandstalig gedeelte), dat verscheen vanaf 13 juli 1856 tot en met eind december 1899.

Stadsarchief Oudenaarde beheert een  aantal reeksen van de lokaal uitgegeven kranten: We bieden hier online twee historische kranten aan die reeds met OCR werden gedigitaliseerd.

“De Scheldegalm: gazette van Oudenaarde” was een katholiek weekblad uitgegeven door de gebroeders Bevernaege en liep van 1858 tot 1914. Hier bieden we voorlopig de periode 1900 tot 1914 met tekstherkenning aan.

“De Scheldeklokke: katholiek weekblad voor de kantons Audenaerde, Ronse, Nederbrakel, Ste Maria-Hoorebeke en Cruyshautem” (1925-1939) werd uitgegeven door Hector Vande Velde uit Leupegem en kende een opvolger onder de titel “De Wekker: katholiek weekblad voor het Oudenaardsche”.

Bevolking: Bevolkingsregisters en bevolkingsboeken

Met een decreet uit 1791 legde de Franse wetgeving ook in België aan elke gemeente het opstellen van een overzicht van alle inwoners op. In dit register moesten ook alle wijzigingen worden genoteerd: d.w.z. geboortes, huwelijken, overlijdens, inwijking, uitwijking, … Niet elke gemeente toonde zich echter even ijverig om deze registers op te stellen en bij te houden.

Vanaf 1846 verandert deze situatie. Door een koninklijk besluit wordt vanaf dan om de tien jaar een volkstelling verplicht die als basis moet dienen voor het opstellen van een bevolkingsboek per gemeente. Deze bevolkingsboeken zijn repertoria van alle inwoners die hun verblijfplaats in de gemeente hebben. Ze bevatten de volgende gegevens: naam, voornamen, adres, leeftijd (geboortedatum), beroep, burgerlijke stand, datum van aankomst in de gemeente, vorige woonplaats, datum van overlijden of vertrek uit de gemeente, … Het bevolkingsboek werkt van huis naar huis: per adres krijgt men telkens de bewoners van een pand op één dubbele pagina te zien.

Afhankelijk van de omvang van de gemeente bestaan de bevolkingsboeken vaak uit meerdere lijvige boekdelen, die analoog niet makkelijk te consulteren vallen. In de meeste gemeenten zijn op de bevolkingsboeken alfabetische indexen op familienaam voorhanden die verwijzen naar het deel en de dubbele pagina waar een inwoner wordt vermeld.